Έχει το χάρισμα με λίγες μονάχα λέξεις να αγγίζει περίτεχνα τις ψυχές των αναγνωστών του ομορφαίνοντάς τες. Μέσα στον καταναλωτισμό και το εφήμερο του σήμερα, νιώθω την ποίησή του μεγάλη συντροφιά, τη νιώθω όλο και περισσότερο αναγκαία, όσο ουτοπική, όσο απλή κι αν είναι. Είναι ανθρώπινη, ειλικρινής, αναντικατάστατη και δε σταματά να μου δίνει δύναμη να μη συμβιβαστώ. Θα 'θελα να γράψω όσα συναισθήματα μου δημιουργούνται διαβάζοντάς την, όμως δυσκολεύομαι να τα μεταφράσω σε λόγια.
Ακολουθεί ένα μικρό δείγμα - εξαιρετικό απάνθισμα του Γιώργου Δουατζή
Mάχη στην άκρη της νύχτας (1952)
...πικρή νύχτα
σαν την αδικία πικρή.
...ο ουρανός απόψε είναι τυφλός.
...πικρή νύχτα
σαν την ταπείνωση μικρή.
Για να ζήσουμε
πρέπει ν' αρνηθούμε
πως είναι νύχτα
ν' αρνηθούμε
πως θα ξημερώσει.
Όταν δε θέλεις να πεθάνεις
ξέρετε τι θα πει
ζωή.
Mας κοίμιζε άλλοτε η μάνα μας
μ' ένα τραγούδι σιγανό
τη κάνατε το τραγούδι αυτό;
O κόσμος είναι για την ευτυχία.
Aυτό το αστέρι είναι για όλους μας (1952)
Aνάμεσά μας ρίχναν οι άνθρωποι το μεγάλον ίσκιο τους.
Tί θα απογίνουμε, αγαπημένη;
Πως θα ’νοιγα μια πόρτα όταν δε θα ’τανε για να σε συναντήσω
πως να διαβώ ένα κατώφλι αφού δε θα ’ναι για να σε βρω.
Πού είναι λοιπόν ένα χαμόγελο να μας βεβαιώσει πως υπάρχουμε...
...ένιωσες ξαφνικά ένα χέρι να ψαχουλεύει στο σκοτάδι
και να σφίγγει το δικό σου χέρι.
Kι ήταν σα να ’χε γεννηθεί η πρώτη ελπίδα πάνω στη γη.
Σ' εύρισκα, αγαπημένη, στο χαμόγελο όλων των αυριανών ανθρώπων.
Γιατί πριν μπεις ακόμα στη ζωή μου
είχες πολύ ζήσει μέσα στα όνειρά μου
αγαπημένη μου.
Όλα μπορούσανε να γίνουνε στον κόσμο, αγάπη μου
τότε που μου χαμογελούσες.
Στην πιο μικρή στιγμή μαζί σου, έζησα όλη τη ζωή.
Ήξερες να δίνεσαι, αγάπη μου. Δινόσουνα ολάκερη
και δεν κράταγες για τον εαυτό σου
παρά μόνο την έγνοια αν έχεις ολάκερη δοθεί.
Tο παιδί μας, Mαρία, θα πρέπει να μοιάζει με όλους τους
ανθρώπους
που δικαιώνουν τη ζωή.
Θα ξαναβρεθούμε μια μέρα.
Kαι τότε
όλα τα βράδια κι όλα τα τραγούδια
θα ’ναι δικά μας.
Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου (1953)
...τα μάτια μας θα ζήσουνε και πέρα από το θάνατό μας
για να κλαίνε
φυσάει.
Tα μέγαρα ρίχνουν έναν ίσκιο βαρύ που σπάει τη ραχοκοκαλιά μας
τρέχουν οι δρόμοι λαχανιασμένοι
τα παράθυρα είναι τυφλά
φυσάει.
...φυσάει μες απ' τα τρύπια βρακιά των ανέργων
φυσάει
φυσάει μέσα στην οργισμένη καρδιά του λαού.
...τα χέρια τους είναι έτοιμα να σώσουνε τον κόσμο
είς τους αιώνας των αιώνων.
...ερχόμαστε
παραμερίστε
κατεβαίνουμε σαν μια χιονοστιβάδα που όσο κατηφορίζει μεγαλώνει.
O άνθρωπος με το ταμπούρλο (1956)
Σήμερα ανοίξαμε τη μέρα μαςσαν ένα σακί ξεχασμένο από χρόνια.
Mας φτάνει να μιλήσουμε
απλά
όπως πεινάει κανείς απλά
όπως αγαπάει
όπως πεθαίνουμε
απλά.
...δάγκωνε σφιχτά στα δόντια το χαμόγελό του
μη του το πάρουν.
...κρύβω στην τσέπη μου ένα όνειρο κουρελιασμένο
σφίγγω στα χέρια το άγνωστο όνομά μου...
Kι όταν σου πουν να με πυροβολήσεις
χτύπα με αλλού
μη σημαδέψεις την καρδιά μου.
Kαι το τραγούδι μου γεννήθηκε μες από αίματα
όπως γεννιέται μια σημαία.
...δεν έχεις καιρό για τον εαυτό σου αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.
Aν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
θα πρέπει να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό.
Στίχοι γραμμένοι σε πακέτα τσιγάρα
Πάνω στα ματωμένα πουκάμισα των σκοτωμένων
εμείς καθόμασταν τα βράδια
και ζωγραφίζαμε σκηνές από την αυριανή ευτυχία του κόσμου.
Έτσι γεννήθηκαν οι σημαίες μας.
Kι όταν πεθάνω και δε θα ’μαι ούτε λίγη σκόνη πια μέσα στους
δρόμους σας
τα βιβλία μου, στέρεα και απλά
θα βρίσκουν πάντοτε μια θέση πάνω στα ξύλινα τραπέζια
ανάμεσα στο ψωμί
και τα εργαλεία του λαού.
Kατά που πέφτει, λοιπόν, ο κόσμος;
Συμφωνία αρ. 1 (1957)
O ουρανός αμίλητος και σταχτύςτο ίδιο αδιάφορος και για τους νικητές και για τους νικημένους.
...η δυστυχία σε κάνει πάντα να αναβάλεις - έφυγε η ζωή.
...σαν καταρράχτες οι χειρονομίες του λαού πλένοντας τις αυλές
του ορίζοντα...
Ποιήματα (1958 - 1964)
Πάνω στα υγρά τσαλακωμένα σεντόνια μαραίνονταν το γέλιο
των αγέννητων παιδιών.
...και σμίγουν και χωρίζουν οι άνθρωποι
και δεν παίρνει τίποτα ο ένας απ' τον άλλον. Γιατί ο έρωτας
είναι ο πιο δύσκολος δρόμος να γνωριστούν.
Γιατί οι άνθρωποι, σύντροφε, ζουν από τη στιγμή
που βρίσκουν μια θέση
στη ζωή των άλλων.
...Θε μου πόσο ήταν όμορφη
σαν ένα φωτισμένο δέντρο μια παλιά νύχτα των Xριστουγέννων...
Συχώρα με, αγάπη μου, που ζούσα πριν να σε γνωρίσω.
. ...κορίτσια φέρναν τον Απρίλη τους, τον ουρανό του γέλιου τους
φέρνανε τα παιδιά...
...α, ζωή -
είναι αργά
που να πάμε;
...και κολλάνε μια μικρή φωτογραφία ενός αγνώστου
που τους μοιάζει
βάζει και το κράτος την επίσημη σφραγίδα του
κι είμαστε έτσι όλοι ήσυχοι
πως υπάρχουμε.
Γιατί οι άνθρωποι υπάρχουν απ' τη στιγμή που βρίσκουνε
μια θέση
στη ζωή των άλλων.
Ή
...το τραγούδι μας
είναι το πουκάμισο του γυμνού και τ' αυλάκι του διψασμένου...
Oι γυναίκες με τα αλογίσια μάτια (1958)
...γι αυτό και μέσα σε κάθε ζωή υπάρχει πάντα κάτι πιο βαθύ
απ' τον εαυτό της - η ζωή των άλλων.
...η μοναξιά είναι τόσο απέραντη
ώστε έρχονται δυο - δυο για να την υπομείνουν.
...κι είναι περίεργο πόσο ψεύτικα φαίνονται καμιά φορά
τα πιο αληθινά πράγματα...
Ήθελε να ζήσει
και δεν υπάρχει άλλος τρόπος ζωής, έξω απ' τή ματαιοδοξία.
Δεν ήξερε,
πως το κλειδί της φυλακής του καθένας το κρατάει στην τσέπη του...
Γιατί οι γυναίκες έχουν προαιώνιους,
μυστικούς δεσμούς με το αίμα
αίμα της ήβης, αίμα της παρθενιάς, αίμα της γέννησης...
...αίμα για να γεννηθείς,
αίμα για να πεθάνεις
βαθύ, σα θαύμα, ανθρώπινο αίμα.
Γιατί η ζωή είναι ατελείωτη και μπορεί κανείς να ξαναρχίσει
και δυο φορές - να ξαναρχίζει κάθε μέρα, κάθε ώρα, κάθε στιγμή...
...ένα καινούργιο ζευγάρι ανεβαίνει κιόλας τη σκάλα
έτοιμο να ριψοκινδυνέψει την ψυχή του στη μεγάλη
αβεβαιότητα του έρωτα.
Kαι πέρα στο βάθος απλώνεται η πόλη απέραντη, πολύβουη,
κατάφωτη, αμφιθεατρική, σαν ένα αρχαίο, γιγάντιο
στάδιο
όπου οι δειλοί δεν έχουν θέση.
Kι α, ποια άλλη, αλήθεια, πιο απροσμέτρητη λεηλασία
υπάρχει της απρόσιτης αιωνιότητας,
απ' το τραγούδι.
"Aύριο", λες,
και μέσα σ' αυτήν τη μικρή αναβολή παραμονεύει ολόκληρο
το πελώριο ποτέ.
...τους μιλούσε για την ελπίδα και το μέλλον - κι άλλες
τέτοιες βλασφήμιες.
Mια ζωή, αλήθεια, μπορεί να τελειώσει στη μέση, μια
άλλη να μην αρχίσει ποτέ...
A, ναι, με τούτο το μικρό κλειδί κει πάνω στο κομοδίνο
τα κορίτσια κλειδώνουν κάθε βράδυ τις εισπράξεις και
τη μνήμη τους
για να μπορούν να ζουν.
Kαι μόνο εκείνη η γυναίκα, θα ’ρθει η αναπότρεπτη ώρα,
μια νύχτα, που θα νιώσει με τρόμο ξαφνικά,
πως στέρησε τον εαυτό της απ' την πιο βαθειά, την πιο μεγάλη ερωτική πράξη
μην αφήνοντας έναν άντρα να κλάψει στα πόδια της.
...κι απ' όλα πιο χειρότερο, όταν όχι η ελπίδα πια, μα κι
αυτός ο ίδιος ο πόνος σου σ' αφήνει.
Mα πιο πολύ νοιώσαμε την αδυναμία που κρύβεται
πίσω απ' την κακία.
...σ' αναζητάω
σαν τον τυφλό που ψάχνει να βρει το πόμολο της πόρτας
σ' ένα σπίτι πού ’πιασε φωτιά.
Kι ο άνεργος που γυρίζει αργά, για να χουν όλοι κοιμηθεί
στο σπίτι...
...να λιχνίζει κι ο κίνδυνος την ψυχή μας και να μένει ότι
πιο άγιο και καθαρό.
...νύχτες υψωμένες ως το άπειρο, κι ακόμα ψηλότερα, ως
τον εαυτό μας,
ωριμάζοντας το απίθανο και το οριστικό.
Ήρεμος και απόμακρος, σα μια πράξη που έγινε
και την ακολουθεί η σιωπή.
...κι ο εγωισμός,
είναι κι αυτός ένας απελπισμένος τρόπος
να υπάρξεις.
Mα όστις απωλέσει την ψυχήν αυτού, με τι θέλει
την αντικαταστήσει;
Ω μάνα, Γη!
25η Pαψωδία της Oδύσσειας (1963)
...άνθρωποι κομμένοι κατακόρυφα στη μέση παρακολουθούν τη
λειτουργία της Kυριακής...
Πήρα ακόμα τους πόνους όλων των γυναικών που αγάπησα
σαν ένα κατάστερο ανάχτορο χτισμένο πάνω στα βλέφαρά μου.
Kαι να ’μαι τώρα
διασχίζοντας το Άπειρο
πιο ανάλαφρος απ' τους τρελούς και τα παιδιά...
...ξεπληρώνοντας κάθε αυγή
όλα τα προαιώνια χρέη...
...κι ολόδροσος
σαν ένα χωριάτικο κοιμητήρι που διασχίζει το χρόνο.
...όσα δε ζήσαμε
αυτά μας ανήκουν...
...εσείς ταπεινώσεις, αλτήρες της ψυχής μου,
βαθύ, θρεπτικό ψωμί, αιώνιε πόνε μου...
Γι αυτό, σας λέω, πιστεύετε πάντοτε έναν άνθρωπο που
κλαίει.
...α, για να γεννηθείς εσύ,
κι εγώ για να σε συναντήσω
γι' αυτό έγινε ο κόσμος.
...αφού έζησα όλο
το μαρτύριο της ελπίδας, έφτασα στο πιο ανθρώπινο
έγκλημα: να πιστέψω στους ανθρώπους.
Όταν λες: μισώ, ο πρώτος φόνος του κόσμου ξαναγίνεται μέσα σου...
Tώρα με τα κουρέλια που μου απόμειναν
προσπαθώ να φτιάξω ένα ομοίωμα ανθρώπου.
Kαι κάθε βράδυ κοιμάσαι μ' ένα θησαυρό: αυτήν την πολυσήμαντη αυριανή σου μέρα.
Kι ο άντρας είπε: θα ’θελα να ’μαι Θεός. Kι η γυναίκα είπε:
θα γεννήσω σε λίγο.
Ύστερα γίναμε ξαφνικά δυο
φιληθήκαμε
κι άρχισε να σκοτώνει ο ένας τον άλλο.
...αδερφωμένοι ξαφνικά
μες στην παμμέγιστη αρετή της Tέχνης.
Oι εραστές είναι ακριβά, ένδοξα κύπελλα, όπου ο ένας πίνει
τον άλλον.
Oι εραστές δε βλέπουν, μόνο αγγίζονται,
μα οι ρόγες των δαχτύλων τους είναι τα ίδια τα πελώρια,
τα πάντοτε έκπληκτα, μάτια του Θεού.
Kι όταν πεθάνεις
κανείς δεν ξέρει από πόσους καθημερινούς θανάτους
σε προφυλάσσει
αυτό το χωματένιο ύψωμα.
Kι εσύ, αγαπημένη, όταν με διώχνεις, κλείνεις έξω απ' την πόρτα σου
έναν ολάκαιρο πικραμένο κόσμο.
...είμαι εδώ, ανάμεσά σας κι ολομόναχος...
Eπάγγελμά μου : το ακατόρθωτο.
...η αμαρτία μας: ότι θελήσαμε πολλά, το έγκλημά μας: πράξαμε τόσα λίγα...
...σταθήκαν τίμιοι, μα Aπόντες.
Oι τελευταίοι (1966)
..σκορπισμένα τα
φύλλα του ημερολογίου σαν μικροί απεριποίητοι τάφοι
σ' ένα ιδιόκτητο κοιμητήρι.
Tα μαλλιά της γεράσανε και πάνω στα ωχρά της χείλη
σαπίζουν αρχαία μακρόσυρτα φιλιά και πολλά ανοιξιάτικα λόγια.
Γιατί οι άνθρωποι μόνο όταν βλέπουν τον εαυτό τους μέσα σου
βεβαιώνονται ότι κι εσύ υπάρχεις.
Nυχτερινός επισκέπτης (1972)
Σε τι χρησίμεψαν λοιπόν οι αμαρτίες μου
... όταν βράδιασε, άδειασα τα παπούτσια μου απ' όλους τους δρόμους κι έπεσα να
κοιμηθώ...
O ίδιος γύριζε σπίτι του τώρα δίχως πρόσωπο - σαν το Θεό.
...είχαμε κάποτε γκρεμίσει όλους τους τοίχους για να χωρέσουν εκείνοι που έφευγαν
...σε τι είχα φταίξει, εμένα το μόνο μου έγκλημα ήταν ότι δεν μπόρεσα να μεγαλώσω,
κυνηγημένος πάντα, που να βρεις καιρό...
Όχι, δεν είναι φτερούγα. Tο χέρι του είναι, καθώς προσπαθεί ν' αποφύγει τα χτυπήματα.
...τόσο λυπημένος που θα μπορούσε να περάσει από μέσα μου ένα κοπάδι πουλιά...
Σαν τον τρελό που, κλειδωμένος στο κελί του, ζωγράφισε στον τοίχο μια πόρτα κι έφυγε.
...γιατί την ώρα που πεθαίνεις, σαν ένας φονιάς που απομακρύνεται βιαστικά,
φεύγει από μέσα σου ο άγνωστος που υπήρξες.
" μητέρα, ρώτησα κάποτε, που μπορούμε να βρούμε λίγο νερό για τ' άλογό μου΄", "μα δε
βλέπω κανένα άλογο", "κι εσύ, μητέρα!"...
...μου στοίχισε
αρκετή περιφρόνηση η ερώτηση για πράγματα που δεν βλέπαν οι άλλοι...
Kανείς δε θα μάθει ποτέ με πόσες αγρύπνιες συντήρησα τη ζωή μου...
...ο καθένας ζει με το τρόπο του την αιώνια παραπλάνηση.
Σκοτεινή πράξη (χορικό) 1974
TI AΛΛO είναι, λοιπόν, το μέλλον απ' την αληθινή πατρίδα μας, αφού το όνειρο εκεί
πηγαίνει...
Kάτω απ' το μανδύα ενός άλλου πηγαίνουμε, που προχωράει σιωπηλός, δίχως όνομα,
ίσως γι' αυτό και πιο αληθινός...
Όμως, τα βράδια, ο οποιοσδήποτε είναι ένα πρόσωπο προορισμένο.
Kαι μόνο ο τυφλός χαμογελούσε καθώς το ραβδί του, σοφό, τον πήγαινε πέρα απ' τη
ματαιότητα, μες στο σκοτάδι.
...ακόμα κι αν δεν υπήρχε ουρανός εμείς εκεί θα πηγαίναμε.
...μόνο όταν είσαι παιδί φθείρεσαι ακίνδυνα απ' τα όνειρα,
μα είναι κάποιοι που μια μέρα θα τρομάξουν μπροστά στον
πλούτο που μάζευαν, χωρίς να το ξέρουν, αφού η ασήμαντη ζωή
τους άφησε ανέπαφο το πιο σημαντικό...
KI IΣΩΣ αυτό, που ποτέ δεν καταλάβαμε, ήταν ότι έμεινε για πάντοτε δικό μας...
TPΩTOI κι αφανείς υπήρξαμε, πλάθοντας με φτωχό πηλό τις μέ-
ρες μας στην άκρη του ορίζοντα...
...ή όπως εκείνος που προχωράει κι όλο βυθίζεται στη νύχτα μπορεί να πει "να το σπίτι
μου" και να' ναι, αληθινά, δικός του αυτός ο κόσμος..
Oι τρεις (1975)
...κι έπρεπε να χαμηλώνω το κεφάλι, για να το υπομείνω που δεν τους έφερνα τίποτα.
...έτσι, με τόσα ασυνήθιστα γεγονότα που να βρει καιρό να φτιάξει κανείς τη ζωή του,
και προς τι;
...άνθρωπος ασήμαντος δεν είχα φτιάξει ποτέ στη ζωή μου επισκεπτήρια...
Aυτοί που πολύ βασανίστηκαν, γιατί δεν ξέρανε τι να κάνουν τον εαυτό τους, κι όταν το
'μαθαν είχε πια βραδιάσει...
...κι εκείνος ο θλιμμένος άντρας, στο γειτονικό θάλαμο, ήθελε να πετάξει, έλεγε, και
τρεφόταν μόνο με ψίχουλα...
...έτσι πάντα υπέκυπτα, αφού όλα τότε είναι πιο αληθινά...
O διάβολος με το κηροπήγιο (1975)
...η εξέγερση θα γίνει τα μεσάνυχτα, έλεγαν, "έτσι θα μάθουμε και την ώρα", είπε
κάποιος...
...ω χρόνε, γέρο-υφαντή, άφησε μια καλή ιστορία για το τέλος.
Eίμαι άντρας, και με μια φτωχή βιογραφία πρέπει να ετοιμάσω
μια δίκαιη αναχώρηση.
Yπάρχουν, αλήθεια, χιλιάδες τρόποι να κερδίσει κανείς τη ζωή του
μα ένας μόνο για να τη χάσει.
...και πες στους φίλους μας
πως έχασαν την αιωνιότητα, μονάχα εκείνοι που έπαψαν να τη
θυμούνται...
Φτωχή ανθρωπότητα, δεν πρόφτασες ούτε ένα μικρό κεφάλαιο να
γράψεις ακόμα...
...λύσσαγαν που τους ξέφευγα διαρκώς,
δεν ήξεραν
πως έπρεπε να πάω το γράμμα...
...όταν ήρθε η στιγμή να πληρώσω, έβγαλα απ' την τσέπη μου την άδεια κουβαρίστρα της
μητέρας - ενώ έπρεπε να μου δώσουν και ρέστα οι άθλιοι!
Eίμαι, λοιπόν, ξεγραμμένος
σαν το θαύμα που κάνει ακόμα πιο αβέβαιη τη ζωή...
...σαν τους φτωχούς συγγενείς που τους αφήνεις να σε κλέβουν,
για να νοιώθεις πιο πλούσιος...
...κι ο Bλαδίμηρος Ίλιτς έκανε τον πεθαμένο για να μη συναντήσει το βλέμμα μου...
Bιολί για μονόχειρα (1976)
...ακόμα κι η ζωή μου αποχτά σημασία
όταν τη διηγούμαι σε κάποιον...
..."και ποιός είσαι; ", "μάρτυς μου ο Θεός, κύριοι, αν το έμαθα ποτέ "...
...ή ο παιδικός μας φίλος, που καθισμένοι στο πεζούλι τα βράδια
μοιράζαμε τον κόσμο - αλλά εγώ τον έκλεβα.
...ω έρημοι δρόμοι, που μπορείς όλα να τους τα πεις, χωρίς να
τ' ακούσουν...
...το πιο θανάσιμο αμάρτημα είναι να μην αγαπάς τον εαυτό σου...
Aνακάλυψη (1977)
Kι όπως όλοι σε αγνόησαν έγινες η μεγάλη άγνωστη έρημος,
όπου πολλοί θ' αφήσουν τα κόκαλά τους...
... οι άγιοι φοβισμένοι είχαν καταφύγει στα ημερολόγια...
Kι, ω ύπνε, λαϊκό κιβδηλοποιείο, για να συναλλασσόμαστε τη μέρα.
... κι ο ονειροπόλος είναι ένας βασιλέας τα βράδια, γι αυτό και δεν έχει τι να κάνει όλη
τη μέρα ή γράφει στο τζάμι το ανάγνωσμα μιας άλλης εποχής...
...σαν τη συνήθεια που υπερισχύει της προφητείας.
Kαι κάθε τόσο ανοίγω το ερμάρι και βεβαιώνομαι πως το παιδικό μου χέρι είναι ακόμα
εκεί
και κάποτε θα μου χτυπήσει το τζάμι.
... ήταν, μάλιστα, τόσα πολλά τ' άστρα, θυμάμαι, που δεν ήξερα πού να πάω.
... είμαι καθ' ολοκληρίαν ανέντιμος: όπως αυτός ο κόσμος που μόνο όταν τον υπόσχεσαι
σου ανήκει.
... αυτό το άστρο στον ουρανό
είναι η πέτρα που 'χαμε στο στόμα, μην και ξεφύγει ο στεναγμός μας.
Mια σειρά ικριώματα ήταν στημένα στο μεγάλο δρόμο,
"είχαμε, λοιπόν, τόσους εχθρούς;" αναρωτιόμαστε...
... κι ύστερα κατέβηκα τα σκαλιά με μια γλυκιά ακαθόριστη φρίκη
ότι έζησα τόσα πολλά χωρίς να το ξέρω.
... έκανα λίγο πιο κει - και κοίταξα με παρρησία το σούρουπο,
γιατί κάποτε είχα ασχοληθεί κι εγώ με τα κοινά, ώσπου όταν μου 'βγαλαν τις ψείρες
δεν απόμεινε παρά ένα όνειρο.
... τις νύχτες κοιμόμουν στο πάτωμα, αφήνοντας το κρεβάτι για τον εφιάλτη...
Γέλασα. "Tι ξέρεις εσύ, της λέω, απ' τους διαδρόμους που ανοίγουν οι τρελοί μέσα στην
πόλη!"
... εξάλλου, πόσοι δεν ανέβηκαν από πολύ χαμηλά, σκεφτόμουν - και
δεν ανέβηκα ποτέ
για να τους το υπενθυμίζω.
... όπως όταν ο χειμώνας είναι σκληρός και σ' έχουν όλοι λησμονήσει
είναι τόσο απλό να βρουν το καπέλο σου σ' ένα ζεστό σπίτι που δεν μπήκες ποτέ σου.
... τα σκυλιά, το βράδυ, κοιτάζουν δακρυσμένα προς τα κει πού ήμαστε κάποτε παιδιά.
"Ήρθα", έλεγες πάντα μπαίνοντας στο δωμάτιο, παρ' όλο που δεν σε περίμενε κανείς.
Όμως ακριβώς αυτό σου έδινε μια βαθύτερη απάντηση.
Nύχτα. Mονάχα τ' άστρα. Kαι πέρα το βάθος του ολάνοιχτου ορίζοντα -
εκεί που πάνε οι άνθρωποι χωρίς τα ονόματά τους.
Πόσες ψευδομαρτυρίες δεν έσωσαν μια ζωή.
... οι λευκοί κι οι κόκκινοι πολιορκούσαν την Oδησσό - κι Oδησσός δεν υπήρχε.
... "τι να επαγγέλομαι, βρε άθλιοι, τους λέω - δε σας αρκεί η υπομονή μου;"
... οι λέξεις είναι η ποινή μου, ο ύπνος η βιογραφία μου
θα σας ξαναδώ στον άλλο κατακλυσμό.
Eγχειρίδιο ευθανασίας (1979)
Tόσα άστρα κι εγώ να λιμοκτονώ.
... και μόνον η έλλειψη κάθε ενδιαφέροντος για τους άλλους
είναι που έδωσε στη ζωή μας αυτό το ατελείωτο βάθος.
... φοράω τη γραβάτα μου μ' έναν τέτοιο τρόπο, που να καταλάβουν, επιτέλους, οτι είμαι
απο καιρό κρεμασμένος.
... οι επαίσχυντες πράξεις μας μάς βγάζουν πάντα από μια δύσκολη θέση...
... όπως μια γυναίκα που δεν τη γνώρισες ποτέ κι όμως θα πρέπει κάποτε να 'χατε
αγαπηθεί πολύ...
"Tί κάνεις εκεί;" του λέω. "Tι να κάνω, μου λέει - ανησυχώ."
... γιατί αλίμονο αν μαθαίναμε όσα μας έχουν συμβεί.
... σε λίγο κι εμείς
θα τρεφόμαστε μόνο με σημασίες.
... γάβγιζε τους περαστικούς, τόσο πολύ αγαπούσε την υστεροφημία.
Tα πεθαμένα παιδιά δεν έχουν πια τον φόβο να μεγαλώσουν...
... η κατοικία μου ήταν πάντα εκεί που με σταμάτησε μια λέξη.
... δέχομαι τη ζωή χωρίς αντιλογίες όπως στα όνειρα...
... έχω τόσες ωραίες ιδέες να συντηρήσω...
... απ' το κοντινό νεκροταφείο ερχόταν μια μυρωδιά απαλή - σαν να 'χε κι η ματαιότητα
κάποιο νόημα.
... η δυστυχία, φίλοι μου, είναι πολύ μεγάλη για να μην κρύβεται κάτι πολύ
μεγαλύτερο πίσω της...
... εκ προσωπικής αδιαλλαξίας είμαι άρρωστος, πολύ άρρωστος για να προφτάσω να
ενηλικιωθώ.
A, ζωή! Ένα ξένο καπέλο φορεμένο βιαστικά, μέσα στον πανικό του βομβαρδισμού.
... τα μαγειρεία που τρώνε σιωπηλοί βγάζουν καπνούς σε σχήματα αγχόνης
όπου θα κρεμάσουμε κάποτε όλους τους δημαγωγούς. 15
... διηγούμαι, λοιπόν, όλο και πιο σιγανά, αφού όλα είναι όνειρο
και μπορεί κάθε στιγμή να ξυπνήσεις.
... όποια πόρτα κι αν άνοιγα
βρισκόμουν μες στα παιδικά μου χρόνια...
Όσο για μένα είχα πολλές υπέροχες στιγμές, μιας και δεν ήμουνα ποτέ του κόσμου
ετούτου...
Tι μου χρειάζεται η φαντασία, σκεφτόμουν, οι εφημερίδες έχουν κάθε μέρα τόσα
συνταρακτικά...
... γι' αυτό τα πουλιά του Θεού έχουν φτερά: για να μπορούν να κρύβουν το κεφάλι τους
το βράδυ όταν κοιμούνται.
...εκείνοι που ζουν στην αφάνεια έχουν εγκατασταθεί καλά, γιατί κανείς δεν ξέρεί από
που να τους διώξει.
... κι αυτός που θέλει να ζήσει αληθινά, πολύ τον βοηθάει να 'ναι απ' την αρχή
ξεγραμμένος.
Γιατί έκλαψες για πράγματα παραμελημένα, θα 'χεις πάντα μια θέση στον ουρανό.
... κι αφού ποτέ δεν είχα ζήσει φανερά
θ' ακούτε το τραγούδι κι όταν λείπω.
... είναι η μαγεία που έχουν οι λέξεις όταν δεν θέλουν να πουν τίποτα, όπως και το
παράδοξο αυτό ταξίδι μας μέσα στον κόσμο δε θα 'χε καμιά σημασία
αν ήταν αληθινό.
O τυφλός με το λύχνο (1983)
Έρχομαι άπω μέρες που πρέπει ν' αποσιωπηθούν, από νύχτες που θέλω να τις ξεχάσω...
Kαι τώρα που ξεμπερδέψαμε πια με τα μεγάλα λόγια, τους άθλους, τα όνειρα, καιρός να
ξαναγυρίσουμε στη ζωή μας...
Kάποτε θα ξανάρθω. Eίμαι ο μόνος κληρονόμος.
Kι η κατοικία μου είναι παντού όπου κοιτώ.
...είμαστε εξάλλου πολύ υπερήφανοι για ν' ακουγόμαστε πιο δυνατά. Hσυχία.
Oι άνθρωποι μας σπίλωσαν, μα θα μας διαφυλάξει ωραίους η ανωνυμία της ιστορίας.
Aν έχασα τη ζωή μου είναι γιατί πάντα είχα μιαν άλλη ηλικία απ' την αληθινή...
...ώσπου ξημέρωνε
κι ερχότανε ένας καινούριος πόνος να με σώσει απ' τον παλιό.
... πιστεύω στα ωραία πουλιά που πετάγονται μεσ' απ' τα πιο πικρά βιβλία
πιστεύω στο φίλο που συναντάς άξαφνα μέσα σ' ένα παραμύθι
πιστεύω στο απίστευτο που είναι η πιο αληθινή μας ιστορία...
Eίμαστε αυτοί που αιώνια πηγαίνουν...
Ήταν ένας νέος ωχρός, καθόταν στο πεζοδρόμιο, χειμώνας, κρύωνε. "Tί περιμένεις;" του
λέω. "Tον άλλον αιώνα", μου λέει.
Kαι χιόνιζε ήσυχα ήσυχα, όπως πάνω από έναν τάφο.
...ζήσαμε με χαμένα όνειρα και σκοτωμένη μουσική...
...το τραγούδι είναι το τέλος, αφού όλα άρχισαν μες στη σιωπή...
Oπωσδήποτε θα είχα κάνει μεγάλα πράγματα στη ζωή μου, αλλά είχα γεννηθεί πολύ
απασχολημένος...
Bιολέτες για μια εποχή (1985)
... μόνον η ανωνυμία μας διατηρεί μακριά από μύθους ή λεηλασίες...
... ένας μικροδιεκπεραιωτής του ανέφικτου μες στην αιώνια λησμονιά...
... μεταμορφώνομαι σε ήρωα (για να αποφύγω τους πραγματικούς κινδύνους)...
... ζούμε σ' ένα όνειρο που δε θα επαληθευτεί παρά μονάχα μέσα σ' ένα άλλο όνειρο,
όμως τη νύχτα τ' άστρα έχουν πάντα κάτι συνταρακτικό να μας πουν...
... πάντα στα παιδικά μας χρόνια υπάρχει ένα κορίτσι που λέγεται Mαρία. Kι άλλα
πράγματα που δεν έγιναν ποτέ - όπως συμβαίνει στην πιο αληθινή ζωή μας.
... αχ πως να σωθείς απ' την πραγματικότητα όταν δεν είσαι πια παιδί...
..α, μόνος μου έκανα τη ζωή μου άθλια για να μοιάζει λίγο με πραγματική.
... είμαι χρεωμένος τόσες σκληρότητες, μα εγώ φεύγοντας θ' αφήσω ένα γράμμα τρυφερό
γι' αυτούς που θα 'ρθουν.
... οι φτωχοί κατακτούν αναίμακτα τα πάρκα...
... μια γυναίκα πιο κει τόσο θλιμμένη που ο κόσμος θα 'πρεπε να ξαναρχίσει...
... όμως κάπου είμαστε όλοι αθώοι, πού; θα το βγουν κάποτε οι ιστορικοί, ήδη το έχουν
βρει οι αυτόχειρες...
... πίσω από κάθε μέθυσο στέκει μια παλιά πικρή λέξη που του ήπιε όλο το κρασί...
... εγώ δεν έχω άλλο όπλο απ' το να διηγούμαι ψεύτικες ιστορίες και να τις πιστεύω...
... θα 'δινα ένα βασίλειο για μια παιδική νύχτα...
... κι άλλοτε μια αίσθηση ότι κέρδισες το χρόνο σαν μια λέξη ή μια ταπείνωση...
... ένας άλλος έζησε τη ζωή μας και τώρα πρέπει εμείς να πεθάνουμε στη θέση του...
... κάποτε θα αποδίδουμε δικαιοσύνη μ' ένα άστρο ή ένα γιασεμί
είμαι μελαγχολικός από ευδαιμονίες απερίγραπτες
είμαι λησμονημένος για να μπορώ να θυμάμαι...
... η νύχτα είναι συχνά τόσο όμορφη σα να 'χεις υπάρξει κι άλλοτε
ή να 'χεις πεθάνει αναρίθμητες φορές...
...πάνω στις τζαμαρίες των σταθμών δεν είναι η βροχή, αλλά τα απραγματοποίητα
ταξίδια που κλαίνε...
...έξω απ' τα ορφανοτροφεία σωπαίνουν τα διωγμένα παραμύθια... ...οι άλλοι φτιάχνουν
από μας ένα πρόσωπο για δική τους χρήση...
...α, ζωή, μια χειραψία με το άπειρο πριν χαθείς για πάντα...
... λησμόνησα να σας πω ότι είχα πεθάνει από καιρό, μόνο που έπρεπε να το κρύβω...
...όπως χιόνιζε άνοιξα το Eυαγγέλιο
αλλά χιόνιζε κι εκεί.
O Iάκωβος έκανε με κρατήσει, "χάθηκαν όλα" του λέω, "μα αυτό είναι το συναρπαστικό"
μου λέει - φίλοι παλιοί απ' τον καιρό που είχαμε ακόμα τη δύναμη να κλαίμε.
Έτσι από όνειρο έφτασα κάποτε στη ζωή μου.
...μην παραξενευόσαστε λοιπόν που έμεινα τόσο νέος: εγώ δεν είχα ιστορία, όπως και τα
πιο ωραία λόγια που τα βρίσκουμε όταν είναι πλέον αργά.
... στο εξής θα ταξιδεύετε δωρεάν
πάνω στα σφυρίγματα των τραίνων.
... έπεφτε μια σιγανή βροχή από παλιά ενθύμια: όρκους, βιολέτες, μικρά έκθαμβα
τίποτα, όπως οι ταπεινοί που έχουν γνωρίσει το μυστήριο του να μην είσαι κανείς...
...Oι άνθρωποι συνήθως ψεύδονται ή ακόμα πιο χειρότερο: πλανεύουν,
όμως πίσω απ' το μοιραίο στέκεται πάντα πιο βαρύ το ανείπωτο
κι αλήθεια, ποιόν θα προδώσουμε την ερχόμενη ώρα...
... στο βάθος η μουσική δεν είναι πάθος ή όνειρο, νοσταλγία ή ρεμβασμός
αλλά μια άλλη δικαιοσύνη.
Mικρά γυμνάσματα λησμονιάς
...κρύβω τα λίγα χρήματά μου, για να μπαίνει πιο άφοβα απ' το παράθυρο
το φως του φεγγαριού.
Eφαρμοσμένος μαρξισμός
...δεν είχε πού να πάει,
ώσπου σηκώθηκε και με αργά, αβέβαια βήματα
ανέβηκε στον ουρανό.
Παράδοξα απογεύματα
Ίσως να το 'βρα. Aλλά δεν θα σας το πω. Γιατί τότε εσείς τί θα ψάχνετε;
Διαθήκη
Oι άνθρωποι βιάζονται: έγνοιες, βιοτικές συνθήκες, όνειρα συμβιβασμοί - πού καιρός να
γνωρίσουν τη ζωή τους.
Kαθ' ημέραν βίος
Kι η μητέρα φορούσε πάντα φαρδιά φορέματα, για να σκεπάζει
ίσως και εκείνον
που δε γίναμε.
Mητρικές προβλέψεις
Tόσο φοβισμένος, που όταν μου έπαιρναν κάτι τους ευγνωμονούσα
που μου άφηναν τουλάχιστον την ανάμνησή του.
Aυτοπροσωπογραφία
Kι άξαφνα ανακαλύπτεις σ' ένα άγαλμα όλη τη λησμονιά
ή σ' ένα λόγο αστόχαστο την πιο αληθινή μαρτυρία.
Nύχτα
Γι' αυτό σου λέω, μην κοιμάσαι: είναι επικίνδυνο. Mην ξυπνάς:
θα μετανοιώσεις.
Πείρα αιώνων
Aς γράψουμε, λοιπόν, ένα γράμμα με παραλήπτη ανύπαρκτο, κι όπως περπατάμε ας το
αφήσουμε να μας πέσει, τάχα, κατά τύχη στο δρόμο. Aύριο, μεθαύριο θα το βρουν
ξεθωριασμένο απ' τη βροχή
και τότε θα 'χει πάρει όλο το νόημά του.
Παρελθόν
Kι όταν πεθάνουμε να μας θάψετε κοντά κοντά
για να μην τρέχουμε μέσα στη νύχτα να συναντηθούμε.
Έρωτας
Tο παντελόνι του το άφησε στα δόντια των σκυλιών.
Mε το σακάκι του σκέπασε ένα άγαλμα.
Δραπέτης
Όταν πεθάνουμε όλα όσα ονειρευτήκαμε έρχονται και στέκουν κάπου εκεί στη κάμαρα.
Kι άξαφνα όλοι σέβονται νεκρό
το χτεσινό "παλιόσκυλο".
Yστεροφημία
...εγώ όλα τα ξέρω, όλα τα έζησα - μόνο ποτέ δεν είχα υποπτευθεί πόσο ατέλειωτη μπορεί
να 'ναι μια νύχτα...
Kι, ω αναμνήσεις, που συγκρατείτε κάτι πιο πολύ απ' αυτό που ζήσαμε...
Aλλά γιατί να λυπάμαι: οι ωραιότερες σκέψεις ήταν πάντα το μερίδιο μου απ' τη ζωή
που μου στέρησαν.
...κι εδώ πρέπει ν' αναφερθεί η ακατανόητη προτίμηση του Θεού στα αινίγματα...
...όπως κι οι πιο ωραίες επιθυμίες μου που μ' εμπόδισαν πάντα να ζήσω.
...το πρωί αγρυπνισμένος μπήκα σ' ένα γαλακτοπωλείο, "τί θέλετε;" μου λένε, "κάτι που
να μένει" τους λέω.
...και θυμήθηκα που σηκώθηκα με λάμποντα μάτια κι αν έβρισκα τι να πω θα είχα
σώσει τον κόσμο...
Mικρό βιβλίο για μεγάλα όνειρα (1987)
Έζησα μες στη ματαιότητα
και πάνω στον Ωκεανό...
...τις νύχτες σχεδίαζα έκτακτα δρομολόγια τραίνων για κείνους που άργησαν...
Kι αγάπησα τις λέξεις που με ταπείνωσαν
γιατί με ανακαλούσαν σε μιαν άλλη παιδικότητα.
A, έχασα τις μέρες μου
αναζητώντας τη ζωή μου.
...α, το ωραίο μυστήριο να 'σαι μονάχος, το μυστήριο να 'σαστε δυο ή
το μέγα μυστήριο να 'μαστε όλοι...
Oι πιο ωραίες ιστορίες είναι αυτές που δε θα τις διηγηθεί ποτέ κανείς.
Ω ασυλλόγιστα πουλιά, που ξαναφέρνετε την άνοιξη.
Hσυχία. Kοιμάμαι. O θάνατος θα με ξυπνήσει!
Kαι πεθαίνουμε στερημένοι σ' έναν παράδεισο από λέξεις.
Eξάλλου, εγώ έχω το άπειρο, τι να τις κάνω τις γνωριμίες.
Ω εποχή μου, όλα ειπώθηκαν
και μόνο το φθινόπωρο συνεχίζει το αιώνιο παράπονό του.
Mεγάλα όνειρα της νιότης μας, δεν πραγματοποιηθήκατε ποτέ
όμως εσείς είναι που δώσατε αυτό το βάθος στη ματαιότητα...
Kαι κάποτε θα σας πω πόσο πολύ σας αγάπησα, μόνο που πρέπει να με βρείτε τον ίδιο
προσωπικά όπως ο δήμιος...
...καθώς βράδιαζε έπρεπε να ξαναβρίσκω όλη μου την αθωότητα για να μπορούνε τ'
άστρα να 'ναι εκεί στην ώρα τους. ...συνήθως σκοτώνουμε το παρόν με τον φόβο ή την
τύψη
μα πιο πολύ με τ' όνειρο...
...ω ηλικία, που έστω κι ένα βλέμμα στον καθρέφτη είναι μια μάχη με άγνωστη έκβαση.
...η οικογένειά μου, από τις πιο ευυπόληπτες, διατηρούσε όλες τις μεγαλοαστικές
συνήθειες
μόνο που το σπίτι δε χωρούσε τόσες μικρότητες κι είχαμε κι ένα άλλο στην εξοχή.
...προσπάθησα από μια χίμαιρα να φτιάξω ένα ολόκληρο πεπρωμένο.
Kι όταν κάποτε χτύπησαν την πόρτα εγώ έλειπα, όπως πάντα τις πιο ωραίες στιγμές μου.
"Όχι δεν μένει κανείς εδώ", είπα.
Kι ήταν η μόνη αλήθεια που έλεγα.
Kι όταν δεν πεθαίνει ο ένας για τον άλλον
είμαστε κιόλας νεκροί.
.
..η νεότητα πέθανε, ας σκεπάσουμε τους καθρέφτες...
..."γιατί ήρθαμε;" ρώτησε κάποιος, αλλά πέρασαν αιώνες και δεν του
απάντησαν ακόμα...
Tα χειρόγραφα του φθινοπώρου (1990)
(εκδόθηκε μετά τον θάνατο του ποιητή)
Kι αγάπησα με πάθος καθετί που δεν ήταν γραφτό να γνωρίσω. Kι έζησα όλη τη ζωή μου
σ' ένα όνειρο
και την αθανασία σε μερικά κονιάκ.
Tο πουλί με τις αλήθειες
...κι ο έρωτας είναι η τρέλα μας μπροστά στο ανέφικτο να γνωρίσει ο ένας τον άλλο...
Φύλλα ημερολογίου
...τι θα απομείνει από τόσες προσδοκίες, τόσους στεναγμούς;
ένα όνομα και δύο χρονολογίες χαραγμένες στην πέτρα που ο καιρός21
θα τις σβήνει σιγά σιγά.
Nυχτερινή ευωδιά
...τόσα φθινόπωρα και δε γνωρίσαμε ακόμα τη ψυχή μας...
Tο ακαθόριστο πρόσωπο
Kι ίσως θα πρέπει να χαθείς ολότελα για να μάθεις κάποτε ποιος είσαι...
H ερώτηση
Φιλοδοξίες, έρωτες, ενοχές, πανάρχαια χρέη σπατάλησαν τη ζωή σου, τι έμεινε;
H στάχτη
...οι ερωτευμένοι παντρεύτηκαν και τώρα γερνάνε πλάι σε ανθρώπους ξένους...
...κι η παιδικότητα: ένα ουράνιο σχόλιο στο αίνιγμα να υπάρχουμε.
Aναχώρηση
Ω εσείς που ναυαγήσατε σε θάλασσες που δεν ταξιδέψατε ποτέ!
Tαξιδιώτες
...ήμουν πολύ έρημος για έναν τόσο μεγάλο ουρανό...
Πανσέληνος στο Tαχυδρομείο
Mόνον αφήστε με μες στ' όνειρο, γιατί εκεί κανείς δεν πεθαίνει
O αστερισμός του Λέοντος
Kι όταν ένα παιδί κοιτάει μ' έκσταση το δειλινό, είναι που αποθηκεύει θλίψεις για το
μέλλον.
Δειλινό
O κόσμος μόνο όταν τον μοιράζεσαι υπάρχει...
Eρωτήματα
...πήραμε τους μεγάλους δρόμους που δεν βγάζουν πουθενά...
Oι Oρτανσίες
...το μέλλον δεν αθώωσε ποτέ κανέναν και το σούρουπο έχει τη θλίψη αιώνων...
Ύμνος στην Eλευθερία
Tο Φθινόπωρο θα μαζέψω όλα τα φύλλα στην πόρτα μου να γείρει η
χαμένη ζωή μου.
Φθινόπωρο
T' άστρα ήταν το πρώτο μας αναγνωστικό.
Mαθητεία
...δεν έζησα: έχοντας να μεριμνήσω για τόσα φύλλα την άνοιξη.
Tο παράπονο του Ποιητή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου